Wdrożenie systemu informatycznego nie zawsze się udaje i czasami w celu ograniczenia kosztów wykonawca chce umowę rozwiązać. Rozwiązanie umowy jest szczególnie istotne w momencie, gdy po stronie wykonawcy pojawia się obowiązek zapłaty wysokich kar umownych.

Wykonawca zaczyna się wtedy zastanawiać czy umowę wdrożeniową ma wypowiedzieć czy od niej odstąpić. Różnica jest dość zasadnicza, ale w tym wypadku szkoda czasu na dywagacje. Umowa wdrożeniowa jest umową rezultatu, więc wykonawca nie może jej wypowiedzieć, może ją jedynie rozwiązać składając oświadczenie o odstąpieniu od niej.

Dobrze skonstruowana umowa chroni Twój biznes

To nie jest czczy slogan. Warto pamiętać, że odstąpienie od umowy to uprawnienie o charakterze sankcyjnym i definitywnym. Z decyzji o odstąpieniu nie można się wycofać, a próby podejmowane w celu zmiany tej decyzji obarczone są istotnym ryzykiem prawnym. Złożenie oświadczenia o odstąpieniu oznacza często wdanie się w wieloletni spór. Taki spór mocno osłabia firmę. Koszty  procesu są często wielokrotnie wyższe niż inwestycja w dobrą obsługę prawną Twojej firmy. Dobrze napisana umowa przewiduje procedury, które wymuszają odpowiednie zachowania stron, zanim takie odstąpienie nastąpi i umożliwiają eskalację sporu np. do członków zarządów. Musimy pamiętać, że dobra umowa chroni nasze interesy i nasz biznes. Słaba niesie ogromne ryzyko niespodziewanych komplikacji.

Regulacje prawne pomocne przy odstąpieniu od umowy

Prawo do odstąpienia od umowy powinno być bezwzględnie uregulowane w umowie wdrożeniowej. W razie braku zawarcia go w umowie, zastosowanie mają ogólne reguły prawa wynikające zarówno z przepisów kodeksu cywilnego, jak i ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Co prawda, istnieją podstawy prawne, z których można skorzystać w razie potrzeby odstąpienia od umowy, jednak nie dają one gwarancji satysfakcjonującego rozwiązania.

Kodeks cywilny wskazuje, że uprawnienie do odstąpienia od umowy przysługuje zamawiającemu w dwóch przypadkach tj.:

Art.  635 kodeksu cywilnego wskazuje, że jeżeli wykonawca opóźnia się z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła tak dalece, że nie jest prawdopodobne, żeby zdołał je ukończyć w czasie umówionym, zamawiający może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić jeszcze przed upływem terminu do wykonania dzieła.

Kolejny art. 636 kodeksu cywilnego daje uprawnienie zamawiającemu do odstąpienia od umowy, gdy wykonawca wykonywa dzieło w sposób wadliwy albo sprzeczny z umową. Warunkiem jest jednak, że zamawiający wcześniej wezwie do zmiany sposobu wykonania i wyznaczy wykonawcy w tym celu odpowiedni termin. Po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu zamawiający może od umowy odstąpić albo powierzyć poprawienie lub dalsze wykonanie dzieła innej osobie na koszt i niebezpieczeństwo przyjmującego zamówienie.

Uprawnienie, jakie ustawa przyznaje wykonawcy, wynika z art.  640 kodeksu cywilnego. Jest to tak zwany brak współdziałania zamawiającego. Przepis bardzo często wykorzystywany przez wykonawców. Wynika z niego, że jeżeli do wykonania dzieła potrzebne jest współdziałanie zamawiającego, a tego współdziałania brak, przyjmujący zamówienie może wyznaczyć zamawiającemu odpowiedni termin z zagrożeniem, iż po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu będzie uprawniony do odstąpienia od umowy.

W kodeksie cywilnym można również odnaleźć inną podstawę uprawniającą do odstąpienia od umowy wdrożeniowej każdej ze stron, mianowicie art. 491 kodeksu cywilnego, zgodnie z którym, jeśli jedna strona umowy pozostaje w zwłoce, druga strona może wezwać ją do wykonania umowy w określonym terminie – pod rygorem odstąpienia od umowy, a po jego bezskutecznym upływie może od umowy odstąpić. Jeśli zaś wykonawca opóźnia się ze spełnieniem swego świadczenia, wskutek czego świadczenie to traci wartość dla zamawiającego, zamawiający może odstąpić od tej umowy w całości (art. 491 § 2 kodeksu cywilnego).

Umowne prawo odstąpienia

Tworząc umowę określamy w jej treści przypadki, w których możliwe jest zakończenie obowiązywania umowy na wypadek zaistnienia konkretnych okoliczności. Właśnie w takich wypadkach, odwołujących się do tych określonych okoliczności, wskazujemy sytuacje, gdy stronom lub jednej ze stron przysługuje prawo do odstąpienia od umowy. Z perspektywy obu stron umowy, ale w szczególności ze strony wykonawcy, to dużo bardziej komfortowa sytuacja. Brak odpowiednich postanowień w umowie oznacza często związanie wykonawcy kontraktem, który generuje koszty bez jakiejkolwiek perspektywy wdrożenia oprogramowania w przedsiębiorstwie zamawiającego.